Πως μαθαίνουμε; θαλάσσιες χελώνες και χελωνάκια

Σίγουρα έχουν ειπωθεί πολλά μέχρι στιγμής όσο αφορά την μάθηση και την διαδικασία μέσα από την οποία μαθαίνουμε. Αλλά που στηρίζονται όλες αυτές οι θεωρίες της μάθησης και πως μπορούμε να φτάσουμε σε μια καλύτερη κατανόηση των διαδικασιών που διεξάγονται;
Πρώτα απ΄ όλα έχουμε τις φυλογενετικές μορφές μάθησης που έχουν να κάνουν με την επιβίωση του είδους είτε πρόκειται για ανθρώπους, είτε για σκυλιά ή για οποιοδήποτε ζωντανό οργανισμό.

Το παράδειγμα της θαλάσσιας χελώνας έρχεται να απεικονίσει αυτή την μάθηση η οποία είναι ένστικτη και έχει τις ρίζες της στα διαφορετικά χαρακτηριστικά και τις διαφορετικές ανάγκες κάθε οργανισμού.

Όσο αφορά τις θαλάσσιες χελώνες γεννούν τα αυγά τους στην ακτή και όταν τα χελωνάκια βγουν από το αυγό κατευθύνονται προς την θάλασσα οδηγούμενα από το φως του φεγγαριού το οποίο αντανακλάται στην επιφάνεια της. Αυτός θα μπορούσαμε να πούμε είναι ένας γενετικός προσδιορισμός που καθορίζει την αναπαραγωγή της θαλάσσιας χελώνας.

Για χιλιάδες χρόνια τα χελωνάκια έβρισκαν την θάλασσα ακολουθώντας το φως του φεγγαριού, όμως οι διαφορετικές συνθήκες που υπάρχουν σήμερα με τα διάφορα φώτα τα οποία φωτίζουν σε όλες τις κατευθύνσεις μπορούν να αποπροσανατολίσουν τα χελωνάκια που αντί να ακολουθήσουν το φως του φεγγαριού θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το φως του πιο κοντινού κλαμπ, εστιατορίου ή εργοστασίου.

Ο γενετικός προσδιορισμός ο οποίος μας βοηθάει να προσαρμοζόμαστε στο περιβάλλον είναι ιδιαίτερα δυνατός και για να μπορέσει να αλλάξει θα χρειαστούν χιλιάδες χρόνια. Έτσι γίνεται κατανοητή η ανησυχία των οικολόγων για τα καταστροφικά αποτελέσματα που μπορούν να έχουν οι κλιματικές αλλαγές σε κάποια ζώα.

Τώρα γιατί τα έγραψα όλα αυτά; Με μάγεψε φαντάζομαι το φως του φεγγαριού............

Παθαίνουν οι σκύλοι κατάθλιψη;

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους Maier, Seligman, & Solomon, φυσικά και παθαίνουν! Πάρε έναν σκύλο, δέσε τον με τέτοιο τρόπο ώστε να μην μπορεί να ξεφύγει και όποτε σου καπνίσει δίνε του και από ένα ηλεκτρικό σοκ.

Μετά από κάποιο καιρό θα έχεις αποκτήσει έναν σκύλο που θα έχει μάθει το μάθημα του. Θα έχει μάθει δηλαδή ότι, ότι και να κάνει, ανεξάρτητα από το πως νοιώθει και ανεξάρτητα από το τι θέλει, δεν έχει κανένα έλεγχο σ'αυτό που του συμβαίνει. Κάθεται λοιπόν παθητικά και δέχεται τα σοκ και ακόμα και αν τον λύσεις και του δώσεις την δυνατότητα να τα αποφύγει αυτός θα συνεχίσει να τα δέχεται παθητικά, χάνοντας την ικανότητα του να παλέψει να αντιδράσει να τα ελέγξει να τα αποφύγει.

Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται learned helplessness και δυστυχώς δεν αποτελεί μόνο χαρακτηριστικό των σκύλων αλλά και πολλών ανθρώπων που για τον ένα ή τον άλλο λόγο νοιώθουν ότι δεν έχουν κανένα έλεγχο σ' αυτό που τους συμβαίνει. Έτσι μαθαίνουν ότι, ότι και να κάνουν δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους, δεν μπορούν να αλλάξουν το περιβάλλον τους δεν μπορούν να αποφύγουν τα σοκ! Μαθαίνουν λοιπόν να ζουν σε μια κατάσταση όπου νοιώθουν ότι κανείς και τίποτα δεν μπορεί να τους βοηθήσει και όχι μόνο αυτό αλλά αντιμετωπίζουν μια οποιαδήποτε νέα κατάσταση με τα παλιά δεδομένα.

Η θεωρία αυτή, αν και μας έρχεται από περάματα τα οποία έγιναν σε σκύλους, φαίνεται να έχει πολλές και ενδιαφέρουσες εφαρμογές στον κόσμο της ψυχολογίας, της πολιτικής και της κοινωνιολογία.

Μπορείς να σκεφτείς καμιά εφαρμογή; Είμαι σίγουρη ότι μπορείς.....

Βιβλιογραφία
Learned Helplessness: A theory for the age of personal control
Berkeley University Psycho 1 learning: lecture 3